‘Vrouw in gewelddadige relatie twijfelt vaak: is dit wel erg?’
Nu de zaak Lil’ Kleine en Jaimie Vaes in de schijnwerpers staat, is weer zichtbaar hoe lastig het voor vrouwen is naar buiten te treden als ze in een toxische relatie zitten. ‘Voor de omgeving kan dat erg frustrerend zijn.’
Jaarlijks heeft zo’n 1,1 procent van de Nederlandse vrouwen structureel, minimaal eens per maand, te maken met misbruik of geweld binnen een relatie. De angst van vrouwen om hierover te praten, heeft twee achterliggende oorzaken. Dat vertelt dr. Oertelt-Prigione, hoogleraar Gender in Primary and Transmural Care bij de afdeling Eerstelijnsgeneeskunde van het Radboudumc. ‘Veel vrouwen weten simpelweg helemaal niet zeker of zij zich in een gewelddadige relatie bevinden of niet. We zien partnergeweld nog altijd als fysieke mishandeling, maar er is natuurlijk ook psychisch geweld, machtsmisbruik, seksueel misbruik of economisch misbruik’, zegt zij.
Dwingende controle
Uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek uit 2020 blijken die verschillende uitingsvormen van wangedrag in relaties ook. Naast fysiek geweld, stalking en seksueel geweld komt nog een andere vorm van misbruik veelvuldig voor binnen de huiselijke kring. Het gaat om ‘dwingende controle’, wat kan variëren van kleineren en vernederen tot het voortdurend nagaan van iemands gangen of het verbieden van omgang met bepaalde vrienden en familie.
Zelf schuldig
‘Vrouwen in dit soort misbruikrelaties hebben vaak het gevoel dat zij zelf mede schuldig zijn aan het geweld. Voor mensen om deze vrouwen heen en voor hulpverleners is het zo enorm belangrijk om te benadrukken dat zij niets fout hebben gedaan, en dat het niet acceptabel is wat er gebeurt’, stelt Oertelt-Prigione. ‘Het kan erg frustrerend zijn om te zien dat iemand niet wil toegeven dat het flink mis is, of als iemand niet uit een gewelddadige relatie stapt. Maar dat zul je moeten accepteren; mensen in deze situaties kiezen hun eigen moment. Jij kunt alleen ondersteunen, laat het slachtoffer weten dat ze welkom is.’
Buikpijn en hoofdpijn
Vanuit haar rol als penhouder bij het online hulpmiddel Safewomen.nl adviseert de hoogleraar onder meer huisartsen in het herkennen van vrouwen in een gewelddadige relatie. ‘Vaak komen deze vrouwen regelmatig op het spreekuur met moeilijk te definiëren klachten, zoals buikpijn of hoofdpijn. Ik raad huisartsen altijd aan om voorzichtig te vragen of er soms iets anders speelt, iets waar iemand stress om heeft of angstig door is geworden. Te direct zijn in je vraag kan juist afschrikken’, vertelt Oertelt-Prigione. ‘Het kan ook helpen om te zeggen dat je dit soort klachten vaker ziet bij mensen die iets naars meemaken; daarmee zet je de deur op een kier om terug te komen.’
Voorlichtingsfilmpjes
Aan vrouwen in een gewelddadige relatie adviseert de hoogleraar om naar Safewomen.nl te gaan, voor steun en informatie. ‘Het is een veilige, digitale omgeving waar vrouwen informatie kunnen vinden over wat nu eigenlijk allemaal onder relationeel geweld valt, hoe ze indien nodig uit hun relatie kunnen komen en waar ze passende hulp kunnen vinden’, aldus dr. Oertelt-Prigione. Safewomen.nl bestaat uit een algemeen deel, met bijvoorbeeld voorlichtingsvideo’s, en een interactief gedeelte. Dat interactieve gedeelte, met onder andere een chatfunctie en forum, is alleen toegankelijk voor mensen die zich registreren.
Angstgevoelens
De afgelopen jaren namen geregistreerde vrouwen deel aan een onderzoek naar het effect van Safewomen.nl. ‘In een randomized controlled trial bekijken we wat het meest helpend is voor vrouwen in gewelddadige relaties. We vergelijken een controlegroep, die alleen basisinformatie kan vinden op Safewomen, met de geregistreerde groep die toegang krijgt tot alle interactiemogelijkheden van de tool’, licht Oertelt-Prigione toe. ‘We zien vooral dat de video’s met ervaringen van andere vrouwen helpend zijn. Vrouwen zien dan dat ze niet de enige zijn, en dat het inderdaad niet klopt wat hen overkomt. Ook merken we dat mensen wat terughoudender zijn om het forum en de chat te gebruiken. Het grote gevoel van onveiligheid en angst bij deze vrouwen zie je daar weer terug. Zo groot is dat dus.’
Dit artikel las je gratis. Vond je het artikel de moeite waard? Dan kun je jouw waardering laten blijken door een kleine (of grote) bijdrage te doen. Als veel lezers dit doen, kan ik dit soort artikelen blijven schrijven en help je onafhankelijke journalistiek in stand te houden. Dankjewel!
Dit artikel verscheen in aangepaste vorm op website DOQ.nl (2019).