Papa heeft PTSS: ‘Hij slaapt in een hut in de tuin’
Het ging al een tijdje niet heel lekker met de man van Marjet (39), moeder van Bram (7) en de tweeling Robin en Hidde (4). Maar ineens ging het snel bergafwaarts. Hij bleek aan PTSS te lijden en werd opgenomen. Zij hield de boel draaiende en belandde in een burn-out. ‘Dat we als gezin nog samen zijn, was niet vanzelfsprekend.’
‘Iedere maand ben ik een paar dagen ongesteld. Dat zei Mark (42) al snel nadat ik hem leerde kennen. En hij had gelijk: af en toe was hij ineens een paar dagen ontzettend chagrijnig, in zichzelf gekeerd, somber. Het ging altijd vanzelf weer over, hij wist niet beter. In het verleden zocht hij regelmatig hulp voor zijn buien, maar na een paar gesprekken bij een psycholoog stierf dat eigenlijk altijd een stille dood. Meestal kwam de stap naar een psycholoog omdat ik vond dat hij er eens iets mee moest doen, niet uit Mark zelf. Hij dook meestal weg zodra iets spannend werd.’
Watertrappelen
‘In 2017 kregen we een tweeling; we hadden al een zoontje van toen 3 jaar. Het was een pittige tijd, zo’n meerling erbij. Mark zat al een hele tijd thuis omdat hij herstelde van een hernia-operatie, ik werkte vier dagen. Mark bleef watertrappelen zoals hij altijd deed: ging soms mentaal kopje onder maar kwam altijd weer boven. Tot hij ineens faliekant verzoop. Hij trok zich terug uit contact zoals nooit tevoren, had geen oog meer voor mij of het gezin. Zaten we samen op de bank tv te kijken, dan leek hij wel van de planeet. Ik werd er heel onzeker van en sprak hem erop aan; hij keerde zich totaal van me af, maar had dat zelf niet in de gaten. Hij verloor steeds meer realiteitszin, kon geen empathie voor anderen meer opbrengen, had vreselijke nachtmerries.’
Defensie
‘Toen ik op een dag uit mijn werk kwam en hem op de bank zag zitten, dacht ik meteen: deze man is knetter depressief. Hij ontkende het niet. Via de huisarts kwam een verwijzing naar de ggz, waar hij op de wachtlijst belandde van een lokale ggz-instelling. Na maanden kreeg Mark de eerste intake, waarna het opnieuw een tijd stil bleef. Degene die hem zou gaan behandelen, bleek uit dienst te gaan. Mark verloor het vertrouwen in die ggz-instelling en trok zijn hulpvraag in. Wel werd hij verwezen naar Centrum ‘45, onderdeel van landelijk traumacentrum ARQ. Het vermoeden was namelijk dat hij aan PTSS leed, als gevolg van zijn uitzending naar Bosnië jaren geleden voor defensie. Opnieuw begon het wachten op hulp.’
Moederhart
‘Thuis ging het steeds slechter; Mark telde letterlijk de uren af tot ik thuiskwam. Hij vond het loodzwaar om met de kinderen te zijn en ging compleet over de rooie als ik per ongeluk wat later thuis was. De jeugdverpleegkundige van het consultatiebureau zag ook dat het steeds onhoudbaarder werd, en zorgde dat de kinderen met een Sociaal Medische Indicatie vier hele dagen naar het kinderdagverblijf konden. Vier in plaats van de twee die ze al gingen; mijn moederhart brak. Maar als drijvende kracht achter ons gezin moest ik door, en ook kiezen voor een stabiele, fijne plek waar de kinderen overdag konden zijn. Verschrikkelijk om te beseffen dat dat dus niet thuis was.’
Emoties wegstoppen
‘Toen Mark eindelijk aan de beurt was voor een intake bij het traumacentrum, viel alles op z’n plek. Centrum ‘45 is onder meer gespecialiseerd in militairen en agenten die heftige dingen hebben meegemaakt: precies de goede plek voor Mark dus. Hij bleek niet alleen traumatische ervaringen te hebben opgelopen als militair, hij had die ervaringen gekoppeld aan nare ervaringen uit zijn jeugd. Al van jongs af aan had hij geleerd zijn emoties weg te stoppen, en dat is er bij defensie nog eens extra ingeramd. Nu kwam alles eruit, het móést eruit, maar daar kon hij niet mee omgaan. Ik maakte me grote zorgen om onze relatie: hoe lang zou ik dit volhouden? En hoe lang moest ik dit nog volhouden, met oog op de kinderen?’
Opgenomen
‘Het traumacentrum kwam als een geschenk uit de hemel. Hij werd er eerst twee weken opgenomen om tot rust te komen, waarmee er voor ons als gezin ook rust kwam. En toen knalde ik er ook uit, ik was op. Werken ging niet meer, ik kon alleen nog maar huilen. Ik bleek een burn-out te hebben en had een depressie ontwikkeld. Al die tijd dat Mark probeerde overeind te blijven, heb ik nul ruimte voor mezelf gehad. Heb dat ook niet gevraagd. Ik cijferde mezelf weg voor Mark en de kinderen, voelde me de hele tijd schuldig naar iedereen en vergat daardoor mijn eigen behoeften. Ik ging in therapie, en ondertussen hield ik totaal in de overlevingsstand thuis alles draaiende, met hulp van mijn ouders.’
Van de radar
‘Na de eerste opname kreeg Mark groepstherapie in het traumacentrum, en werd hij nog een keer opgenomen voor kortdurende intensieve traumatherapie. Voor onze oudste een hartverscheurende tijd, want hij worstelde enorm met het verlies van zijn vader die er altijd voor hem was. Ze waren zó vaak samen vroeger, zeker toen Mark thuis kwam te zitten met zijn hernia. Ineens was Brams’ vader van de radar, ook als hij wél thuis was en niet in het traumacentrum. Ik denk dat Bram zich echt in de steek gelaten heeft gevoeld.’
Hut
‘Tijdens de dagbehandeling van Mark had hij thuis vooral rust en ruimte nodig. We maakten een hut in de tuin waar Mark zich kon terugtrekken; geluiden zijn bijvoorbeeld een forse trigger voor hem. Schreeuwt één van de kinderen of valt er een stuk speelgoed op de grond, dan zie ik hem in elkaar krimpen. Mark slaapt nog steeds ook in de hut. Door zijn nachtmerries moet hij namelijk zonder al teveel prikkels wakker kunnen worden, even kunnen wennen aan de dag. Dat gaat niet met drie kleine kinderen om je heen.’
Dankbaar
‘Langzaamaan komt Mark steeds vaker uit zijn hut, is hij meer bij ons in huis. Hij heeft nog individuele therapie in het traumacentrum. Dankzij gesprekken die we samen voerden in het traumacentrum, voelen wij ons weer verbonden met elkaar. Onze ijzersterke band, op zielsniveau bijna, lag namelijk echt aan diggelen. Ik ben enorm dankbaar dat we elkaar niet zijn kwijtgeraakt. Zelf ben ik blij met de lessen die ik heb geleerd door dit alles. Ik weet nu dat ik mezelf niet klein en onzichtbaar moet maken, zoals ik mijn hele jeugd deed en eigenlijk ook in onze relatie. Ik mag ook aan mezelf denken, ruimte pakken. Ik weet nu: daar word ik alleen maar een betere moeder en partner van. En in het herstel van Mark heb ik alle vertrouwen; we komen er wel.’
Waardeer dit artikel!
Dit artikel las je gratis. Vond je het artikel de moeite waard? Dan kun je jouw waardering laten blijken door een kleine (of grote) bijdrage te doen. Als veel lezers dit doen, kan ik dit soort artikelen blijven schrijven en help je onafhankelijke journalistiek in stand te houden. Dankjewel!