Mama-influencers en hun online haters: ‘Het gaat de hele dag door’
Zogenaamde momfluencers of gezinsvloggers zijn populair op Instagram. Ze delen hun leven en tips met duizenden volgers, en krijgen daarbij te maken met flink wat virtuele haat. ‘Daar kies je zelf voor’, zeggen de haters. Hoe gaan bekende mama-influencers hiermee om? En wat kan de impact zijn van zoveel cybernarigheid?
Beledigende reacties op een post, bespot worden op Twitter en structureel onder vuur liggen op besloten forums: het overkomt veel momfluencers. Zo ook Annemarie Geerts, eigenaar van het succesvolle Instagramaccount @demammavan met meer dan vijftigduizend volgers. ‘Het is aan de orde van dag. Niet zozeer op mijn eigen account, maar wel op social media en in een roddelforum van een bekend vrouwenblad. Mensen wensen me een rotleven of corona toe, beschuldigen me van grootheidswaanzin, noemen me een heks, lachen om mijn kledingstijl en dorre piekhaar, schelden me uit voor sneue muts, noemen me een slechte, egocentrische moeder waar jeugdzorg maar eens moet gaan kijken. Het gaat de hele dag door’, vertelt ze.
Boos en verdrietig
Ook Wendy Wylenzek heeft als gezinsvlogger (@wendy_wylenzek) op Instagram te maken met dit soort online gedrag, structureel. ‘Anonieme haters noemen mijn dreads een vieze baal hooi, vallen me persoonlijk aan op hoe ik met corona omga, noemen me een sneue huismuts die niets beters te doen heeft of een verwend zeikwijf en een aansteller’, zegt ze. ‘Het raakt me diep dat mensen van achter een beeldscherm zo doen, ik ben er soms heel erg boos en verdrietig over. Het is meer dan respectloos, grote-mensen-pesten. Wat heb ik die mensen misdaan dat ze zo over en tegen mij praten op internet? Ze beseffen niet goed wat ze doen en aanrichten. Uit zelfbescherming denk ik er regelmatig over om te stoppen met Instagram, terwijl ik dat helemaal niet wil.’
Omgekeerde wereld
Het ergste vindt de Harderwijkse momfluencer dat grove reaguurders steevast hun gedrag vergoelijken. ‘Ze zeggen stuk voor stuk: jij deelt alles openbaar, dus dan mag ik zeggen wat ik wil en moet jij maar een dikke huid kweken of stoppen als je er niet tegen kunt. Ze geven dus eigenlijk mij de schuld van hun nare, onmenselijke gedrag: ik verdien het, ik doe het mezelf aan. Dat is de omgekeerde wereld’, aldus Wendy. Dat ervaart ook Annemarie. ‘Online haters vinden oprecht dat ze dit mogen doen, het is bijna een grondrecht in hun ogen. Ze noemen het ook ‘kritiek’ geven, en daar vraag je nu eenmaal om als je influencer bent. Het hoort er volgens hen bij.’
Victim blaming
Pure victim blaming, volgens agressie- en conflictexpert Caroline Koetsenruijter. Ze is mediator, heeft een achtergrond als jurist en onderzoeker aan de Universiteit Leiden en schreef de bestsellers ‘Het agressieparadijs’ en ‘Jij moet je bek houden!’ Volgens haar is het mens-eigen om je gedrag het voordeel van de twijfel te geven, maar gaat het het bij (online) grensoverschrijdend gedrag te ver. ‘Zeggen dat je dit gedrag mág vertonen omdat een ander het uitlokt door op social media te zitten, is echt een denkfout. Zou je dit na #metoo ooit nog tegen iemand zeggen die seksueel geïntimideerd is? Ze vroeg erom? Moet ze maar onzichtbaar zijn? Online haat goedpraten is net zo erg: je laat een ander lijden en veegt vervolgens je eigen straatje schoon’, zegt zij.
Geen consequenties
Koetsenruijter weet uit onderzoek dat mensen online vaak veel verder gaan in hun woorden dan ze in het echte leven zouden doen. ‘Mensen wanen zich veilig achter hun toetsenbord en anonimiteit. Je kunt zeggen wat je wilt, er zijn geen consequenties. Dat een ander gebukt gaat onder jouw gedrag, is achter je beeldscherm niet jouw probleem’, licht ze toe. ‘Op social media is een bizarre plek ontstaan waar mensen zonder consequenties genadeloos gemeen kunnen doen.’ Kenniscentrum Stop Pesten Nu spreekt op haar site van een aantal vormen van online haat, die ook momfluencers treffen: baiting (iemand opzettelijk boos maken, iemand expres irriteren of beledigen), virtual mobbing (als een groepje mensen nare opmerkingen maakt bij of over een ander of zelfs een intimidatiecampagne tegen iemand begint) en messaging (berichten met haatdragende taal via persoonlijke berichten, Whatsapp of forums).
Schadelijk
Iedere vorm van cyberhaat kan psychische en lichamelijke klachten tot gevolg hebben, benadrukt zowel het Kenniscentrum als deskundige Koetsenruijter. ‘Als je elke dag online tot bij je enkels wordt afgezaagd is er echt sprake van abuse en wangedrag. Online haat is toxisch. Online agressie is net als offline agressie schadelijk voor ons welzijn. Het veroorzaakt pure stress; je kunt last krijgen van slecht slapen, verlaagde weerstand, hoofdpijn, depressie en burn-outklachten. Het kan je beslissingen beïnvloeden; je kunt voortdurend allerlei negatieve gedachten hebben over hoe de haters nu weer zullen gaan reageren.’
Pijnpuntjes
Voor Annemarie geldt dat zij het van zich af kan schudden en zich er niet onzeker door gaat voelen. ‘Natuurlijk is het heftig als heel social media je te kakken zet. In het begin, toen ik nog niet zo groot was, vond ik het wel lastig. Vooral ook omdat ik zelf nooit zomaar lullig commentaar zou geven; laat elkaar lekker. Ik begrijp de online ophef oprecht meestal niet’, lacht ze. ‘Ik vind het bijna fascinerend waarom mensen dit doen. Het zijn allemaal spiegeltjes die ze zichzelf voorhouden. Zeggen ze iets naars over mijn moeder? Of over mijn slanke lijf na acht kinderen terwijl ik de hele dag lekkere dingen zit te eten? Dat zijn eigen pijnpuntjes, ik trigger daarmee blijkbaar iets of heb iets dat een ander ook zou willen. Kijk eens in je eigen hart, denk ik dan, in plaats van mij aan te vallen.’
Middelvinger
Wendy probeert vooral te relativeren: ze ziet de online haters als een klein deeltje van haar achtduizend volgers die veelal juist heel aardig zijn. ‘Dat is waar ik veel plezier uit haal in Instagram, de verbinding met andere moeders, de herkenbaarheid en struggles delen met elkaar. Het levert me op persoonlijk vlak veel op, het is voor mij verder geen bron van inkomsten. De energie die het me geeft, maakt dat ik toch blijf posten. Ik probeer een weg te vinden om te kunnen blijven doen wat ik leuk vind, en er niet door op een donkere plek te belanden. Ik steek soms gewoon maar even een middelvinger naar de haters op. Heel even’, lacht ze.
Dit artikel las je gratis. Vond je het artikel de moeite waard? Dan kun je jouw waardering laten blijken door een kleine (of grote) bijdrage te doen. Als veel lezers dit doen, kan ik dit soort artikelen blijven schrijven en help je onafhankelijke journalistiek in stand te houden. Dankjewel!